Krijg jij, of een naaste van jou, voorwaarden opgelegd door justitie? Dan vind je op deze website meer informatie over hoe dat in de praktijk werkt. Je vindt hier informatie over de proeftijd, het opleggen, wijzigen en opheffen van voorwaarden, problemen met (vermeende) overtreding van voorwaarden en dergelijke. Je vindt praktijkvoorbeelden, maar ook praktische tips.

Bij het opleggen van justitievoorwaarden kan het gaan om algemene, maar ook om bijzondere voorwaarden. Die kunnen worden opgelegd vanwege een voorwaardelijke invrijheidstelling, een voorwaardelijk ontslag uit de TBS, een voorwaardelijke veroordeling of een andere strafrechtbepaling. Deze website is geschreven vanuit persoonlijke ervaringen met voorwaardelijke invrijheidstelling. Maar ook als je te maken krijgt met een andere sanctie met justitievoorwaarden vind je praktische informatie.

De informatie op deze website is bedoeld om handvatten te bieden voor het beantwoorden van vragen als: Wat zijn mijn rechten? Is het verstandig mee te werken aan onderzoek van de reclassering of NIFP? Moet ik de voorwaarden eigenlijk wel accepteren? Wat kan ik er tegen doen? Hoe ga ik om met de reclassering? Hoe kom ik zo snel mogelijk van die beperkingen af? Hoe staat het met mijn privacy en die van mijn naasten?

Pasklare antwoorden zul je hier niet altijd vinden, want die zijn ook erg afhankelijk van jouw specifieke situatie (sanctie, type delict, thuissituatie, achtergronden, psyche, etc.) en wensen (wel of niet bereid mee te werken bijvoorbeeld). De informatie en tips kunnen jou wèl helpen antwoorden te vinden die bij jou passen.

Begin (liefst) vroeg

Ingeval van voorwaardelijke invrijheidstelling is aan te raden om je zo vroeg mogelijk, dat wil zeggen al in detentie, na te denken over en voor te bereiden op het traject leidend tot vrijheid onder voorwaarden. In feite begint dat al bij de detentiefasering (verloven, programma Terugdringen Recidive, Penitentiair Programma). Want een voorbereiding op terugkeer in de samenleving geldt, evenals een laag recidiverisico, als contra-indicatie voor het opleggen van bijzondere voorwaarden. Dit blijkt uit de memorie van toelichting bij de regeling voorwaardelijke invrijheidstelling (Tweede Kamer, vergaderjaar 2005–2006, 30 513, nr. 3, pag. 9-10).

Meer lezen
Daarin staat: “Voor iedere individuele gedetineerde zal bekeken moeten worden of het nodig is om bijzondere voorwaarden te stellen. Het stellen van bijzondere voorwaarden kan achterwege blijven indien het recidiverisico als gering wordt ingeschat op grond van bijvoorbeeld de persoonlijke omstandigheden van de gedetineerde of omdat de gedetineerde tijdens detentie al voldoende is voorbereid op de invrijheidstelling. De te stellen voorwaarden dienen zo veel mogelijk aan te sluiten op het voorafgaande detentietraject. Er wordt naar gestreefd om gedetineerden die daarvoor qua strafduur in aanmerking komen in een traject van detentiefasering te leiden, waarbij naarmate de datum van voorwaardelijke invrijheidstelling nadert, meer vrijheden (waaronder meer verlof) worden toegestaan. Dit traject kan worden afgesloten met deelname aan een penitentiair programma. Voor de gedetineerden die aldus zijn voorbereid op de terugkeer in de samenleving zal het stellen van bijzondere (programmatische) voorwaarden gedurende de v.i.-periode doorgaans niet nodig of zinvol zijn en kan worden volstaan met de algemene voorwaarde. In de overige gevallen zal steeds aan de hand van een inschatting van het recidiverisico bekeken moeten worden welke bijzondere voorwaarden aan de voorwaardelijke invrijheidstelling moeten worden verbonden. Daarbij kan onder andere het nieuwe diagnose instrument RISc (Recidive Inschattings Schalen) een rol spelen. RISc is ontwikkeld in het kader van het programma «Terugdringen recidive» en biedt reclassering en gevangeniswezen meer houvast bij het inschatten van het recidiverisico.”  (onderstreping justitievoorwaarden.nl)
Tip 1
Overleg met je advocaat hoe om te gaan met (een mogelijk aanstaande oplegging van) voorwaarden en lees deze website goed.
Tip 2
Ook buiten de bajes hoeft rechtsbijstand niet veel te kosten als je weinig inkomen en vermogen hebt. Overleg ook daarover met je advocaat. Via Juridisch Loket (tel. nr. 0900-8020) kun je een diagnoseformulier aanvragen voor rechtsbijstand bij een juridische procedure. Dat diagnoseformulier kan jouw advocaat gebruiken bij het aanvragen van een toevoeging. Met zo’n diagnoseformulier wordt de eigen bijdrage met ca. 50 euro verlaagd. Voor de (resterende) eigen bijdrage kan je bijzondere bijstand bij de sociale dienst van de gemeente aanvragen. De vereiste ‘noodzaak’ van de kosten blijkt in ieder geval uit de omstandigheid dat een toevoeging door de Raad voor Rechtsbijstand wordt verleend.

Omdat voor de meeste gedetineerden internet niet of nauwelijks toegankelijk is – en daarmee deze website ook niet – is deze website tevens bedoeld voor de familieleden, vrienden en advocaten. Zij hebben die toegang immers wèl en kunnen zorgen dat deze informatie bij hun gedetineerde naaste of cliënt terechtkomen. Een uitgeprinte versie kan (bijvoorbeeld als bijlage bij een brief) meegestuurd worden.

Meer lezen
De gevangenis mag de uitreiking van een dergelijke bijlage als post niet weigeren. Een weigeringsgrond (art. 36, vierde lid Penitentiaire beginselenwet) is namelijk niet van toepassing. Gebeurt dat toch, dan kan daartegen door de gedetineerde beklag worden ingediend bij de beklagcommissie bij de desbetreffende bajes.

Voor geïnteresseerden die niet zelf met justitie in aanraking zijn gekomen, biedt deze website informatie die een ander licht werpt op justitie en reclassering, dan de gangbare p.r.-verhalen die worden verspreid.

Leeswijzer

Op de pagina Voorwaarden vind je enerzijds informatie over het opleggen, wijzigen, aanvullen, opheffen en ‘verduidelijken’ van voorwaarden, over wat je kunt verwachten en over geldende regels. Ook vind je hier informatie over de interpretatie van voorwaarden. Algemene en enkele bijzondere voorwaarden worden besproken. Je vindt uitleg over het begrip ‘toezicht’ en wat er van jou in dat kader verlangd kan worden. Ook vind je informatie over de duur van de proeftijd. Tot slot vind je er informatie over de keuzes die je moet maken.

Op de pagina Reclassering vind je informatie over de (ware) aard en werkwijze van de reclassering, over het reclasseringscontact en hoe ermee om te gaan.

Op de pagina O.M. vind je informatie over de rol van het Openbaar Ministerie, maar ook over de wijze waarop het die rol vervult.

Op de pagina Onderzoek & advies vind je informatie over de betekenis van onderzoek naar (en advies over) jouw situatie door de reclassing of door een psychiater/psycholoog, over het onderzoek zelf en hoe er zelf mee om te gaan.

Op de pagina Oneens? vind je informatie over wat je zelf kunt doen als je het niet eens bent met de gang van zaken in jouw situatie. Het kan zijn dat je het oneens bent met de jou opgelegde voorwaarden, met de uitleg van de voorwaarden of met de manier waarop jij bejegend wordt door reclassering of O.M..

Tot slot vind je op de pagina Overtreding voorwaarden informatie over de reacties die (kunnen) volgen indien reclassering en/of O.M. meent/menen dat jij een voorwaarde hebt overtreden.

Deze website pretendeert niet volledig te zijn. Suggesties voor aanvullingen en verbeteringen zijn welkom.

Meer informatie

–  Over de praktijk van de v.i. en jurisprudentie daarover: Rapport ‘De praktijk van de voorwaardelijke invrijheidstelling in relatie tot speciale preventie en re-intergratie’

–  Over de praktijk van de v.i.: het Rapport ‘Voorwaardelijk vrij – Evaluatie van de Wet voorwaardelijke invrijheidstelling’

– Voor informatie over rechten en plichten in de bajes, ook over verlof, detentiefasering, programma Terugdringen Recidive (TR), penitentiair programma en invrijheidstelling e.d.:  ‘Het Bajesboek’, ‘Handboek rechtspositie gedetineerden’ of het boek ‘Nederlands detentierecht’ (te vinden in gevangenisbibliotheek).

– Over TBS: ‘Handboek rechtspositie TBS-gestelden’.

– Voor wetteksten (zoals het Wetboek van Strafrecht en Wetboek van Strafvordering): https://wetten.overheid.nl

– Voor het zoeken van jurisprudentie: https://uitspraken.rechtspraak.nl/